Dahi bir yazarın garip hikayesi elbette araştırılmaya değerdir. Yaşadığı zamanda bile eserleri klasiklerden sayılmış, oldukça hareketli ve renkli yaşantısı esnasında bile Rusya’da kendisine kutsal bir paye verecek derecede taktir edilen bir Rus Filozof…

Yaklaşık altı yılda yazdığı “Savaş ve Barış” ve “Anna Karenina” dan sonra bir diğer güçlü eseri olan “Diriliş”i, “Anna Karenina”yı yazmayı tamamladığı 1876 yılından yirmi yıl sonra kaleme aldı…

Bu zaman süresince yaşamında büyük sarsıntılar geçirdi ve dünyaya, insana, hayata bakışında köklü değişimler yaşadı. Bu değişimlerle birlikte teolojinin ağırlığının hissedildiği, Allah, insan, yaşam ve ölümün sorgulandığı eserler üretti.

“Din Nedir”, “İvan İlyiç’in Ölümü”, “İnsan Ne ile Yaşar”, “Üç Ölüm” ve “Ölüm Manifestosu” gibi roman ile hikâyelerinde bu temalar yoğun biçimde yer aldı…

1891-92 yıllarında Rusya’da yaşanan kıtlık ve salgın hastalık döneminde şahit olduklarının, bunun hemen ardından da en sevdiği çocuğu olan kızı Vanişka’nın yedi yaşında ölmesinin getirdiği ruh haliyle hayatı derinden sorgulamaya ve araştırmaya başladı…

Tolstoy, ömrünün son zamanlarında, “Abdullah El-Sühreverdi“nin Hindistan’da basılmış “Hz. Muhammed’in Hadisleri” kitabını okumuş, okuduğu hadislerden bir kitapçık derlemiş, bunu Rusya’nın “Posrednik” adlı yayınevinde bastırmıştır. Kitap, 1908 yılının ekim ayında “Muhammed’in Kur’an’a Girmemiş Hadisleri” isminde okuyucuya sunulmuştur. 1. Bölüm Tolstoy’un derlediği bu hadis kitapçığından oluşmaktadır. İkinci bölümünde ise teslis inancını sorgulayan mektuplar yer almaktadır. Yelene Vekilova’ya yazdığı mektupta şöyle diyor: “…Benim için Muhammedilik, Haça tapmaktan (Hıristiyanlıktan) mukayese edilemeyecek kadar yüksekte duruyor. Eğer insan, seçme hakkına sahip olsaydı, aklı başında olan her Provoslav ve her bir insan, şüphe ve tereddüt etmeden Mııhammediliği; tek Allah’ı ve onun Peygamberini kabul ederdi…”

Kitapçığın ismi metodolojik olarak yanlış olduğu için daha sonra “Hz. Muhammed” olarak değiştirilmiştir.

Rus halkı tarafından çok sevilen Tolstoy’un İslam hakkındaki bu eseri; uzun bir zaman okuyuculardan gizlenmeye çalışılmıştır. Rusçadan Azericeye Prof. Dr. Telman Hurşidoğlu Aliyev ve Vakıf Tehmezoğlu Halilov, Türkçeye Arif Arslan çevirmiş, 2005 yılında Karakutu yayınlarından basılmıştır. Kitap, özellikle “sevgi, merhamet, kardeşlik, adalet, dürüstlük, işçi hakları, fakirlik ve yardımseverlik” konularındaki hadislerden oluşmaktadır…

Rahmet olsun.

Muhabbetle…